انواع تست های آزمایشگاهی هورمونی برای بررسی سلامت سیستم هورمونی بدن توسط پزشک کاربرد دارند. آزمایش های هورمونی می توانند برای تشخیص وضعیت سلامت بدن و پیگیری روند بهبود انجام شوند. سیستم هورمونی یکی از مهمترین عوامل حفظ سلامت و تعادل بدن انسان است. هورمونهای متفاوتی در این سیستم وجود دارند که هرکدام به صورت تخصصی بر کارکرد اندام خاصی (اندام هدف) تأثیر گذارند. بررسی سلامت سیستم هورمونی برای تشخیص، پیشگیری، کنترل و درمان بسیاری از بیماریها ضروری است.

تقسیم بندی هورمون ها:
هورمونها به دلیل تنوع زیاد به شکلهای مختلف تقسیم بندی میشوند:
- A. بر اساس ساختار مولکولی مادهی تشکیل دهنده ی هورمون 4 نوع هستند:
- هورمونهای استروییدی مانند هورمونهای جنسی
- هورمون های آمینو اسیدی
- هورمون هایی از جنس اسیدهای چرب
- هورمونهای پپتیدی
- B. اندام تولید کنندهی هورمون:
- هیپوتالاموس
- هیپوفیز
- پینه آل
- تیروئید
- پاراتیروئید
- تیموس
- فوق کلیه
- پانکراس(لوزالمعده)
- تخمدان
- بیضه
شرح تست های آزمایشگاهی هورمونی
تست های آزمایشگاهی هورمونی و هورمون شناسی یکی از مهم ترین و متنوع ترین بخشهای آزمایشگاه بالینی، برای تشخیص وضعیت سلامت بدن و پیگیری روند بهبود است. آزمایشهای متعددی در بخش هورمون تقسیم بندی و انجام میشود. هر یک از این آزمایشهای هورمونی ممکن است بر اساس نوع هورمون و تکنیک آزمایشگاهی، جنبههای متفاوتی از هورمون را بررسی می کند. برای مثال در آزمایش های هورمونی میتوانیم چگونگی سلامت ساختار مولکولی هورمون، میزان غلظت هورمون و مواد دیگر وابسته به عملکرد هورمون در خون را با تکنیک های آزمایشگاهی پیشرفتهی امروزی مورد بررسی قرار دهیم.
چگونگی بررسی
یکی از راههای بررسی سلامت عملکرد سیستم هورمونی در بدن انسان اندازه گیری میزان غلظت هورمون در خون است. همچنین تعیین میزان مواد تولید شده در طی عملکرد هورمون به تشخیص سلامت در عملکرد سیستم هورمونی فرد کمک کند. تکنیکهای آزمایشگاهی متنوعی با استفاده از دستگاهها و تکنولوژی روز برای بررسی سلامت هورمونی افراد با دقت بالای آزمایشگاهی طراحی شده است. در آزمایشگاهها برای تشخیص بیماریهای متأثر از اختلالات هورمونی و همچنین بررسی عملکرد درمانی داروها در بیماریهای مزمن هورمونی مورد استفاده قرار میگیرد.
موارد کاربرد
- روش های اصلی تشخیص بیماری توسط پزشک در افراد ابتدا شرح حال بیمار، سپس معاینههای فیزیکی و در نهایت به ویژه در مورد بیماری ها و مشکلات هورمونی، دقیق ترین روش تشخیص، انجام آزمایش هورمونی مورد نظر روی بیمار و تعیین دقیق میزان و چگونگی اختلال هورمونی است.
کیت ها، تکنیک و دستگاههای آزمایشگاهی دقیقی برای بخش آزمایشات هورمونی وجود دارد که میتواند در نهایت جدول مقایسه ای دقیق و بی نقصی از کمیت هر هورمون در خون برای تشخیص و انتخاب روش درمان در اختیار پزشک قرار دهد. این اعداد آزمایشگاهی میزان تولید و ترشح هورمون مورد نظر در بدن را نشان می دهند و در نتیجه نشان می دهند هورمون مورد نظر و کیفیت کار آن در بدن در چه شرایطی بوده و میزان اختلاف عملکرد در فرد بیمار با وضعیت متعادل و سلامت چگونه است. - همچنین در پیگیری روند درمان در مشکلات هورمونی نیاز است میزان تغییرات هورمونی در بدن فرد پس از مصرف داروها به طور مرتب مورد بررسی قرار گیرد و امکان مقایسهی شرایط بدن با وضعیت هورمونی سالم وجود داشته باشد تا پزشک بتواند روند بهبود بیماران را پیگیری کند و این امکان با استفاده از این تکنولوژی آزمایشگاهی در دسترس است.
- در مواردی که افراد دارای شرایط خاصی هستند مانند مادران باردار، برخی بیماری های مزمن مانند دیابت، افرادی که جراحیهای خاصی در ارتباط با شرایط هورمونی بدن داشتهاند مانند جراحی تیروئید و… نیاز است وضعیت هورمونی آنها به طور مداوم و در دوره های زمانی منظم مورد بررسی قرار گیرد. در نتیجه آزمایشات هورمونی در دورههای منظم بر اساس تشخیص پزشک برای این افراد تجویز میشود.
در ادامهی مطلب با هر یک از آزمایشات بخش هورمونی آزمایشگاه آشنا میشویم: