سبد خرید شما خالی است.
تست های آزمایشگاهی
کراتینین
کراتینین چیست؟
Creatinin فرآورده جانبی ترکیب شیمیایی به نام کراتین (creatine) است که به عضلات در جذب انرژی مورد نیاز کمک می‌کند. کراتینین به‌عنوان فرآورده زائد توسط کلیه‌ها از جریان خون فیلتر شده و از طریق ادرار از بدن دفع می‌شود.
آزمایش کراتینین خون، میزان این ماده شیمیایی در خون یا ادرار را اندازه‌گیری می‌کند و سطح آن نشان‌دهنده کارکرد کلیه‌ها در بدن است.
معمولا همراه با این آزمایش ، تست‌های آزمایشگاهی دیگری مثل پنل متابولیک جامع (CMP)، تست نیتروژن اوره خون (BUN)، متابولیک پایه (BMP) هم تجویز می‌شوند تا مشکلات عملکرد کلیه‌های فرد بررسی گردد.
چرا باید میزان کراتینین خون را بررسی نمود؟
میزان نرمال Creatinin خون به جنسیت، سن، توده عضلانی و سایر فاکتورهای سلامتی بستگی دارد. میزان کراتینین در افراد میانسال و جوانانی که ورزش می‌کنند، در مقایسه با سایرین بیشتر است.
در افرادی‌که از بیماری‌های مزمن، کمبود وزن شدید یا سوتغذیه رنج می‌برند، به‌دلیل تحلیل ماهیچه‌ها شاهد سطح کراتینین پایین‌تری نسبت به همسالان‌شان هستیم. به‌طور کلی میزان نرمال کراتینین وابسته به کارکرد کلیه‌ها است.
کراتینین و اوره دو ماده زائد در جریان خون هستند که توسط کلیه‌ها دفع می‌شوند.
گاهی آزمایش Creatinin ادرار هم برای تشخیص میزان کراتینین در ادرار تجویز می‌شود. هدف از انجام این آزمایش بررسی سلامت کلیه، تشخیص وجود بیماری کلیوی و پایش روند درمان بیماری کلیوی است .
چرا کراتینین بالا می‌رود؟
دو عامل اصلی اختلال کلیوی و به‌تبع آن بالا بردن سطح کراتینین، دیابت و فشار خون هستند.وقتی کلیه به‌دلیل آسیب و بیماری کم‌کار می‌شود، دیگر نمی‌تواند اوره و کراتینین را از بدن دفع کند. نتیجه این معضل بالا رفتن سطح کراتینین و اوره در خون خواهد بود.
عوامل مؤثر در افزایش Creatinin
- اختلالات ادراری
- عدم مصرف آب کافی یا کمبود آب بدن
- فقدان استراحت کافی بدن
- مسمومیت کلیوی ناشی از مصرف برخی داروها به کلیه آسیب رسانده و عملکردشان را مختل می‌کند. کاهش عملکرد کلیه هم با بالا رفتن سطح کراتینین خون برابر است.
- عفونت‌های روده‌ای، مجاری ادراری
- فشار خون بالا در صورتی‌که کنترل نشود
- افزایش مصرف نمک
- مصرف انواع گوشت قرمز و سفید، تخم مرغ و مصرف بیش از اندازه خوراکی‌های حاوی پروتئین در رژیم غذایی
- زیاده‌روی در مصرف لبنیات و حبوبات و مواد غذایی حاوی پتاسیم
- افراط در مصرف مایعات حاوی کافئین
- دیابت
- مصرف داروهای حاوی کراتین مثل جنتامایسین، ونکومایسین و سفوکسیتین و افراط در مصرف مسکن‌ها و مصرف داروهایی مثل سایمتدین.
نشانه‌ها و علل پایین بودن Creatinin
بیماری عضلانی مثل تحلیل عضلانی (دیستروفی عضلانی): نشانه‌های تحلیل عضلانی عبارتند از ضعف عضلات، کشیدگی و درد در عضلات و کاهش تحرک.
بیماری کبد: کم‌کاری کبد موجب مختل شدن تولید کراتینین و در نتیجه پایین آوردن کراتینین خون می‌شود. نشانه‌های آن عبارتند از: زردی، درد شکمی و تورم، مدفوع بی‌رنگ، خونی یا تیره‌رنگ.
کمبود آب شدید: بارداری، جذب آب زیاد و برخی داروها باعث این مشکل می‌شوند.
تست‌های آزمایشگاهی مکمل کدامند؟
Creatinine clearance, Estimated glomerular filtration rate (eGFR), Albumin creatinine ration (ACR), Blood urea nitrogen (BUN), Cystatin C, Urine creatinine
چه نوع نمونه‌ای برای این تست درخواست می‌شود؟
نمونه خون، ادرار، همودیالیز
روش انجام تست چیست؟
از روش Kinetic Jaffe و آنزیماتیک برای اندازه گیری کراتینین استفاده می شود.
نتایج آزمایش creatinin
آزمایش Creatinin از جنبه‌های زیادی می‌تواند تفسیر شود. برخی از آنها به شرح زیر هستند:
سطح کراتینین سرم
میزان کراتینین در سرم به صورت میلی گرم کراتینین در دسی لیتر خون گزارش می‌شود. میزان معمول کراتینین در خون برای مردان بزرگسال 74/0 تا 35/1 میلی گرم در دسی لیتر و برای زنان بزرگسال 59/0 تا 04/1 میلی گرم در دسی لیتر است.
نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR)
از میزانCreatinin سرم هم می‌توان متوجه شد که کلیه‌ها با چه سرعتی این ماده را در خون فیلتر می‌کنند اما به دلیل اینکه Creatinin سرم در افراد مختلف متفاوت است، GFR می‌تواند معیار دقیق‌تری برای اندازه گیری این نرخ باشد. در محاسبه GFR میزان کراتینین سرم و عواملی مانند جنسیت و سن فرد در نظر گرفته می‌شوند. در صورتی که این نرخ از 60 کمتر باشد، نشانه اختلال در عملکرد کلیه است.
میزان تصفیه کراتینین
شاخصی است که نشان می‌دهد Creatinin تا چه اندازه توسط کلیه‌ها فیلتر شده است. برای به دست آوردن این شاخص معمولا از نتایج هر دو آزمایش ادرار جمع آوری شده طی 24 ساعت و نمونه خون استفاده می‌کنند. البته ممکن است دوره زمانی جمع آوری ادرار تغییر کند. زمان‌بندی جمع آوری نمونه می‌تواند در تشخیص دقیق بسیار مؤثر باشد.
میزان تصفیه یا همان کلیرانس کراتینین به صورت میلی لیتر کراتینین در دقیقه در واحد سطح بدن (BSA) گزارش می‌شود. رنج معمول این شاخص برای مردان بین سنین 19 تا 75 سال، 77 تا 160 میلی لیتر در دقیقه بر واحد سطح است.
محدوده طبیعی برای زنان به صورت زیر است:
18 تا 29 سال: 78 تا 161 میلی لیتر در دقیقه / BSA
30 تا 39 سال: 72 تا 154 میلی لیتر در دقیقه / BSA
40 تا 49 سال: 67 تا 146 میلی لیتر در دقیقه / BSA
50 تا 59 سال: 62 تا 139 میلی لیتر در دقیقه / BSA
60 تا 72 سال: 56 تا 131 میلی لیتر در دقیقه / BSA
در صورتی که نتایج با توجه به سن شما در محدوده بالا نیست، ممکن است نشان دهنده مشکلی در عملکرد کلیه‌های شما باشد.
نسبت آلبومین به creatinin
آلبومین نام یکی از پروتئین‌های خون است. کلیه‌های سالم معمولا آن را از خون فیلتر نمی‌کنند؛ بنابراین انتظار می‌رود آلبومین کمی در ادرار وجود داشته باشد یا اصلا نباشد.
نسبت آلبومین به کراتینین موجود در نمونه مشخص می‌کند که به ازای مقدار مشخصی آلبومین در خون، چه مقدار کراتینین در آن وجود دارد. نتایج معمولا بر حسب میلی گرم آلبومین به ازای هر گرم کراتینین مشخص می‌شوند. در مورد کلیه سالم برای مردان بزرگسال این نسبت باید کمتر از 17 میلی گرم در گرم و برای زنان بزرگسال این نسبت باید کمتر از 25 میلی گرم در گرم باشد. در صورتی که نتیجه آزمایش بیش از مقادیر ذکر شده باشد، نشانه‌ای از وجود مشکل در عملکرد کلیه است. به طور خاص ممکن است به بیماری کلیوی دیابتی اشاره کند.