کلسیم

کلسیم

کلسیم یکی از مهم‌ترین مواد معدنی موجود در بدن می‌باشد ونقش مهمی در بسیاری از فعالیت­های سلولی ایفا میکند  و به صورت درون سلولی در انقباض ماهیچه ها و متابولیسم گلیکوژن و به صورت برون سلولی در مینرالیزاسیون استخوان و انعقاد خون و انتقال پالس های عصبی نقش دارد .

حدود 99 درصد Ca بدن در استخوان‌ها و کمتر از 1 درصد از آن در جریان خون موجود است. نیمی ‌ازآن موجود در خون آزاد است و از لحاظ متابولیکی فعال می‌باشد و نیمی‌ دیگر در پیوند با آلبومین است که این‌ترکیب از لحاظ متابولیکی غیر فعال است. از لحاظ آزمایشگاهی هم Ca آزاد و هم Ca پیوند شده قابل اندازه‌گیری  می‌باشند.

مقداری از کلسیم توسط کلیه‌ها از بدن دفع می‌گردد که در ادرار قابل اندازه‌گیری می‌باشد. بررسی میزان کلسیم ادرار نشان می‌دهد که آیا کلیه‌ها میزان صحیحی از کلسیم را توسط ادرار دفع می‌کنند یا خیر

آزمایش Ca یونیزه

تست کلسیم یونیزه خون، میزان کلسیم “آزاد” موجود در خون را می سنجد. “کلسیم آزاد” به کلسیمی گفته می شود که به هیچ پروتئینی متصل نیست و در خون با آنیون همراه نیست.افرادی که خون یا مایعات داخل وریدی دریافت می‌نمایند و افرادی که سطح پروتئین خون آنها مشکل دارد، نظیر سطح پایین آلبومین، تعادل کلسیم آزاد و کلسیم پیوند شده بر هم می‌خورد، برای این بیماران آزمایش کلسیم یونیزه درخواست می‌شود. نوسانات آن می‌تواند عوارضی نظیر ضربان قلب آرام یا سریع، اسپاسم ماهیچه‌ها و حتی کما به وجود آورد. از این رو بررسی کلسیم یونیزه توصیه می‌گردد.

موارد کاربرد تست

در صورتی که پزشک نسبت به بیماری کلیه، بیماری غدد پاراتیروئید،  متابولیسم کلسیم،  سرطان یا سوء تغذیه شک داشته باشد،  تست خون کلسیم را  تجویزمی کند.

آزمایش های مرتبط

آزمایش‌هایی نظیر ویتامین D، فسفر، کلسیم ادرار ، کلسیم یونیزه ، گلوکز،  کراتینین و سدیم نیز درخواست می‌شود .

اگر سابقه خانوادگی بیماری کلیوی و تیروئید را دارید ، باید به پزشک خود اطلاع دهید.همچنین بهتر است در مورد تمام داروها، مکمل ها و یا گیاهانی که ممکن است مصرف کنید به پزشک خود بگویید .

انجام آزمایش  خون نیازی به ناشتا بودن بیمار ندارد اما اگر این تست را به همراه چندین تست دیگر (که نیاز به ناشتا بودن دارند) درخواست کنند، طبیعتا بیمار باید ناشتا باشد.

تفسیر آزمایش Ca

نوزادان 10 روزه: 7.6-10.4 mg/dL

نوزادان 10 روزه تا 2 ساله: 9-11.5 mg/dL

کودکان:8.8-10.8 mg/dL

بالغین:9-10.5 mg/dL

افراد مسن: در افراد مسن مقادیر نسبت به افراد بالغ، کمی پایین تر است.

مقادیر بحرانیکمتر از 6 mg/dL یا مقادیر بیشتر از 13 mg/dL

بالا بودن سطح Ca چه معنایی می تواند داشته باشد؟

مقادیری از نتیجه آزمایش که بالاتر از محدوده مرجع هستند، بالا در نظر گرفته می شوند. داشتن سطح کلسیم خون بالاتر از حد طبیعی هیپرکلسمی نامیده می شود.

علائم کلسیم بالا نظیر خستگی، ضعف، کم اشتهایی، تهوع و استفراغ، درد ناحیه شکمی، یبوست ، تکرر ادرار و احساس تشنگی درد استخوان

بیماری هایی که می توانند منجر به افزایش سطح کلسیم شوند می توانند شامل موارد زیر باشند:

هایپرپاراتیروئیدیسم اولیه (غدد پاراتیروئید پرکار) یا انواع خاصی از سرطان (این موارد در مجموع ۸۰ تا ۹۰ درصد موارد هیپرکلسمی را تشکیل می دهد)

پرکاری تیروئید (غده تیروئید پرکار)

نارسایی کلیه یا غده فوق کلیه

سارکوئیدوز، یک بیماری التهابی که موجب ایجاد تومورهایی به نام گرانولوم در بدن می شود

بستری یا بی حرکت بودن مدت طولانی

داروهایی مانند و لیتیوم دیورتیک های تیازید

مصرف بیش از حد کلسیم یا ویتامین D بواسطه مکمل

پایین بودن سطح Ca به چه معنایی است؟

وقتی که مقادیر نتیجه آزمایش پایین تر از سطح مرجع باشد، کم تلقی می شود. پایین بودن آن هیپوکلسمی نامیده می شود.

به طور معمول هیپوکلسمی زمانی روی می دهد که ca زیادی از طریق ادرار دفع شود یا ca کافی از استخوان ها وارد خون نشود.

. علائم پایین نظیر: گرفتگی عضلات و معده، مشکلات مفاصل یا استخوان، بیماری تیروئید، بیماری‌های گوارشی، سرطان و سوء تغذیه مورمور در انگشتان، پاها و لب ها ،ضربان قلب نامنظم

برخی از دلایل احتمالی هیپوکلسمی عبارتند از:

هیپوپاراتیروئیدیسم (کم کاری غده پاراتیروئید )

نارسایی کلیه

پانکراتیت (التهاب پانکراس)

مشکلات جذب Ca

داروهای خاص مانند کورتیکواستروئیدها، داروهای ضد تشنج و ریفامپین (آنتی بیوتیک) بیماری کلیه: افراد مبتلا به بیماری کلیوی معمولاً میزان Ca پایین دارند.

اختلال پاراتیروئید

بیماری تیرویید

سنگ کلیه

سوء جذب: (عدم توانایی بدن شما در جذب صحیح ویتامین ها و مواد مغذی مورد نیاز بدن از غذایی که می خورید)

سرطان: (سرطان پستان، سرطان ریه، سرطان سر و گردن، میلومای متعدد و سرطان کلیه)

سوء تغذیه